Prošlo je 70 godina od prve samostalne izložbe našeg velikog slikara Petra Omčikusa (1926–2019), neumornog stvaraoca i jednog od najznačajnijih jugoslovenskih i srpskih umetnika. Tim povodom u dva dobro poznata beogradska izlagačka prostora Arte galerije do kraja marta održava se izložba njegovih dela, a u sklopu njihove prakse prezentovanja radova iz privatnih beogradskih kolekcija u javnom prostoru. Dela koja publika ima priliku da vidi pregled su Omčikusovog stvaralaštva u periodu od druge polovine dvadesetog pa sve do prve decenije dvadeset prvog veka. Četrdeset pet slika, među kojima su izložene i dve skulpture, geneza su delanja ovog umetnika mediteranskog duha koji je stvarao u Veloj Luci, Beogradu i Parizu.
„Omčikus od rane mladosti samostalno formira svoj sistem vrednosti i ideale, svesno se izmeštajući van glavnog toka misli i delovanja sredine u kojoj se nalazi. Prevazilazeći određenja vokacije i strasti, slikanje za njega predstavlja potrebu koju zadovoljava neposredno, iskreno i nezavisno od konteksta sredine i vremena u kojima se formirao, sazrevao i razvijao kao umetnik”, podseća Anđela Maletić, istoričar umetnosti iz Arte galerije. Kako dodaje, navedeno potvrđuje slika iz 1947, „Autoportret sa šajkačom”, koju je pratila burna reakcija na tadašnjoj ULUS-ovoj godišnjoj izložbi. Tom prilikom slika je morala da bude uklonjena zbog „provokativnog i nepodobnog” sadržaja, pri čemu je sada izložena na postavci.
Omčikus se rado sećao i svog profesora Ivana Tabakovića, kojeg je i naslikao sa studentima 1946–1947, kada se na njegovim platnima jasno uočava pravac kojim će se razvijati njegov slikarski izraz. Naglašeni kolorit, psihološki portret i pomeranje od realizma postaće osovina vizuelno-fenomenološke spirale njegovog umetničkog opusa.
„Uočio sam da se moj rad odvija u vidu spirale. U svakom navoju nailazim na probleme prethodnog”, govorio je Omčikus.
Ti neprekidni krugovi od kojih je satkana spirala unutar koje se Omčikus tematski i gestualno kreće podeljeni su, ovom prilikom, kako ističu iz galerije, u 10 celina. Niz počinje mrtvim prirodama, sa prepoznatljivim motivima hleba i paradajza, zatim se izdvajaju pejzaži postzadarskog perioda, motivi iz Dubrovnika i sa Korzike koji su najava postepenog prelaska u apstraktnu fazu u kojoj nastavlja serije „Ritmova”.
„Posvećenost boji i naglašen, snažan potez četkom mogu se detektovati zagledanošću u slike iz ciklusa ’Drvo u cvatu’, koje su pune energije i slavljenja bujanja novog života. Naglašene tonove u prizorima koji su vizuelna ekspresija sami po sebi, Omčikus je pretočio u platna koja gotovo vibriraju od zvuka koji sa njih dopire. Siloviti prizori zagađenjem okupiranih gradova i predstavnici sile koji je besomučno sprovode kritički su osvrt Petra Omčikusa na svet u kojem živi. Žanr-scene svakodnevnog života, koji se ulepšava boravkom u frizerskim salonima i berbernicama, slikareva su opsesija i izvor kolorističko-vizuelnog spektakla u kojem uživa. Portreti i grupni portreti studije su slučaja svakog portretisanog pojedinca, uključijući i samog autora koji se samoportretiše tokom čitavog svog veka. Volevši Beograd, Omčikus za sobom ostavlja portret jednog grada, pružajući uvid u njegove najsitnije pore, ujedno brinuvši se za njegovu budućnost”, ističe Anđela Maletić.
Izložbu prati publikacija sa reprodukcijama i tekstovima Čedomile Marinković, Pavla Vasića i Anđele Maletić.
